Czytelnia
Agorafobia
Agorafobia – ten termin zarezerwowany został na określenie jednego z zaburzeń lękowych pod postacią fobii. Główną cechą jest tu strach przed miejscami publicznymi, przed podróżowaniem środkami transportu publicznego (ale nie tylko – niektóre osoby opisują, że boją się podróżować samochodem), czasem także przez zostaniem samemu w jakimś pomieszczeniu nawet we własnym domu. Innymi słowy można powiedzieć, że agorafobia jest lękiem przez znalezieniem się w miejscu, z którego ucieczka jest lub może być w pewien sposób utrudniona. Nierzadko z agorafobią wiążą się inne problemy psychologiczne, np. zespół paniki, klaustrofobia i depresja, natręctwa, fobia społeczna. Pierwsze objawy agorafobii pojawiają się zazwyczaj we wczesnym okresie dorosłości i częściej u kobiet.
Osoby cierpiące na agorafobię boją się, że zemdleją, dostaną zawału serca, zostaną gdzieś uwięzieni, stracą kontrolę nad swoim ciałem lub/i sytuacją, lub też wydarzy się im inna jeszcze przykra sytuacja. Często sama myśl o tym, że trzeba gdzieś się wybrać powoduje bardzo nieprzyjemne dolegliwości somatyczne (np. ból głowy, mdłości, dyskomfort w żołądku...) lub/i uczucie lęku. Wyjście lub wyjazd stają się albo niemożliwe, albo są okupione potężną dawką lęku. Niektórzy opisują, że nie są w stanie normalnie dojechać na wizytę lekarską, do pracy, wyjść na zakupy, przejść do urzędu przez centrum miasta. Wiele osób „stara się sobie wytłumaczyć”, że przecież inni ludzie wychodzą i nic się im nie dzieje, że przecież nawet gdyby, to ktoś wezwie pomoc, że miejsce w które idą jest bezpieczne, że boją się tak od dawna i nigdy nic się im nie stało. Na głowę wszystko wydaje się proste i oczywiste, na poziomie emocjonalnym pojawia się jednak lęk i ogromny kłopot ze sprostaniem zadaniu. Gdy zaburzenie jest nasilone, osoby których ono dotyka nie są w stanie wyjść z domu lub przebywać w nim bez osoby której ufają i przy której czują się bezpiecznie.
Osoby chorujące, chcąc oszczędzić sobie odczuwania lęku często sięgają do różnych sposobów na to, by unikać sytuacji stresujących. Dla przykładu, mogą zrezygnować z wychodzenia z domu na zakupy dzięki robieniu zakupów przez internet (osoby takie wyjaśniają, że robią tak, bo jest taniej, wygodniej, etc – co oczywiście może być zgodne z prawdą. Jednak poza tym osoby chorujące nawet chciałyby pójść na pasaż w centrum handlowym, ale z powodu lęku nie są w stanie), niektórzy poszukują pracy zdalnej, rezygnują z zaplanowanych wizyt lekarskich, upoważniają członków rodziny do załatwiania wszelkich spraw urzędowych, nie zdecydują się na wakacje za granicą, itd. Może więc się zdarzyć, że u osób dotkniętych agorafobią przeżywanie lęku może być dość rzadkie – ale to dlatego, że unikają źródeł lęku, a nie dlatego, że nie mają tego problemu. Agorafobii nie muszą, ale często towarzyszą napady paniki (lęk napadowy). Osoby dotknięte taką postacią agorafobii (agorafobia z napadami paniki) często bezustannie zamartwiają się o to kiedy i w jakich okolicznościach nastąpi kolejny napad paniki. Czytelników zainteresowanych tym co to takiego lęk napadowy (panika) zapraszam do artykułu poświęconego omówieniu tego zaburzenia.
Współczesna psychoterapia psychodynamiczna w oparciu o teorię oraz praktykę jest bardzo skuteczną terapeutyczną metodą leczenia. Dostrzegając u siebie objawy lęku najlepiej po prostu wybrać się do psychologa/psychoterapeuty lub lekarza psychiatry i pozwolić specjalistom określić co się dzieje oraz omówić jakiego rodzaju leczenie byłoby najlepsze. Agorafobię czy to z napadami paniki, czy bez takich napadów skutecznie leczy się w psychoterapii, która czasem – jest to między innymi uzależnione od siły objawów – łączona jest z farmakoterapią (czyli z lekami przepisywanymi i zażywanymi pod kontrolą lekarza psychiatry).
Opracowanie: Karolina Matlak
Literatura:
Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej. Glen O. Gabbard. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2009.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Kraków-Warszawa-2000.
Zaburzenie lękowe. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne. Stanley Rachman. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2005.